#31. Hver hafði eftirlitsskylduna með gengistryggðum lánum?

Nú er verið að kynna nýjan flöt í umræðunni um hver bar ábyrgð á eftirliti vegna gengistryggðra lána.  Gráa svæðið!  Hvílík endemisþvæla ætlar þessi umræða að verða!  Skoðum ákvæði tvennra laga, fyrst laga um neytendalán og svo lög um fjármálafyrirtæki.

Í lögum um neytendalán nr. 121/1994 segir í 1. gr. 

„Lög þessi taka til lánssamninga sem lánveitandi gerir í atvinnuskyni við neytendur." 

Þá segir í 25. gr. sömu laga: 

„[Neytendastofa]¹⁾ annast eftirlit með ákvæðum laga þessara. [Ákvæði laga um eftirlit með óréttmætum viðskiptaháttum og gagnsæi markaðarins gilda um úrræði Neytendastofu og málsmeðferð.]²⁾" 

Þessi lög voru sett til að uppfylla ákvæði tilskipunar Evrópuráðsins nr. 93/13/EBE þar sem segir í fororði:  „Það er á ábyrgð aðildarríkjanna að tryggja að í samningum sem gerðir eru við neytendur séu ekki óréttmætir skilmálar."

Þá segir í 7. gr. hennar:

„Aðildarríkin skulu tryggja, í þágu neytenda og samkeppnisaðila, að til séu réttar og árangursríkar leiðir til að hindra áframhaldandi notkun óréttmætra skilmála í samningum seljenda eða veitenda við neytendur."

Lög um fjármálafyrirtæki segja í 1. gr.:

 „Lög þessi gilda um innlend fjármálafyrirtæki og um starfsemi erlendra fjármálafyrirtækja hér á landi. Með fjármálafyrirtæki er í lögum þessum átt við fyrirtæki sem fengið hefur starfsleyfi skv. 6. gr., sbr. 4. gr."

19. gr. segir ennfremur að fjármálafyrirtæki skuli starfa í samræmi við eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti og venjur á fjármálamarkaði.

Þá segir 107. gr laganna:

Fjármálaeftirlitið.
[Fjármálaeftirlitið hefur eftirlit með starfsemi fjármálafyrirtækja og fyrirtækja sem tengjast fjármálasviði sem fellur undir ákvæði laga þessara, svo og starfsemi innlendra fjármálafyrirtækja erlendis, nema annað leiði af lögum eða alþjóðasamningum sem Ísland er aðili að.

Útlán fjármálafyrirtækis eru eftirlitskyld starfsemi! Sú starfsemi skal vera lögum samkvæmt, þ.m.t. lögum um vexti og verðtryggingu!

Hananú!  Þar höfum við það!  Er þá gráa svæðið ekki  orðið kýrskýrt?

Gengistrygging var bönnuð frá 2001 sbr. lög um vexti og verðtryggingu.  Sé slíkur samningsskilmáli settur í samning atvinnurekanda við neytanda er hann brot á landslögum og því óréttmætur.  Íslenska ríkið átti að tryggja að í samningum sem gerðir eru við neytendur væru ekki óréttmætir skilmálar.  Með tryggingu  þýðir að sett eru lög til að tryggja réttindi og ennfremur að lögum sé framfylgt án þess að til dómsmála komi.  Þetta hefur íslenska ríkið ekki gert og þar með gerst brotlegt við tilskipun Evrópuráðsins frá 1993 um óréttæta samningskilmála og þar með EES-samninginn. 

Neytendastofa átti að fylgjast með því að lánssamningar væru rétt gerðir, þ.e. innhéldu ekki óréttmæta samningsskilmála.  Tilskipunin telur upp dæmi um slíka samningsskilmála í viðauka, en listinn er ekki sagður tæmandi.   Burt séð frá slíkum listum, hvaðan sem þeir kunna að eiga uppruna sinn, er þó varla til skýrara dæmi um óréttmætan samningskilmála en brot á landslögum tiltekins ríkis!

Fjármálaeftirlitið átti að sjá til þess að starfsemi fjármálafyrirtækis bryti ekki starfsleyfi, eða góða viðskiptahætti  og venjur á fjármagnsmarkaði.  Það eru ekki góðir viðskiptahættir að brjóta landslög við framsetningu á lánssamningum.

Myntkarfan týndist á gráu svæði

Athugasemdir

[Siggi (IP-tala skráð) 28.6.2010 kl. 02:10]

Halló,

Ég heiti fúll á móti, mig langar aðeins til að tala við þig um dóm Hæstaréttar Ísland varðandi myntkörfulánin, ég hallast að því að Íslendingar séu vangefnir, öll umræðan og vangaveltur eru með ólíkindum um þessi mál, stjórnvöld hvort sem það eru stjórnmálamenn eða aðrir opinberir starfsmenn koma fyrir eins og þeir hafi ekki neitt á milli eyrnanna, sem sýnir allvel af hverju Ísland er í þessari stöðu sem við erum í dag.

Menn gera sér ekki grein fyrir því hvað bankarnir voru að gera, bankarnir tóku erlend fé og endurlánuðu til almennings í Íslenskum krónum.

Ég geri ráð fyrir að bankarnir hafi fengið lánsheimild Seðlabanka Íslands fyrir þessum Íslensku krónum, þar sem þeir geta þá væntanlega veitt veð í þessum aukna gjaldeyrisforða sínum eftir að hafa fengið þetta erlenda lán. 

Þessir snillingar fengu síðan heimildir stjórnvalda til að tryggja þessi íslensku lán miðað við stöðu þessara gjaldmiðla á gjalddaga og láta lántakandann borga þann mun sem varð á hækkun þessara gjaldmiðla.

Einfalt dæmi:

Ég á eina miljón dollara á gengi dagsins 100 sem er þá 100 milljónir Íslenskar krónur sem ég legg inná gjaldeyrisbók í bankanum mínum, ég fæ lán frá bankanum í Íslenskum krónum á að sjálfsögðu bestu fáanlegum vöxtum (Seðlabanka vöxtum þar sem ég hef svo góða tryggingu) til þess að lána þér 100 milljónir íslenskar krónur og þú borgar mér alla hækkun á dollaranum samkvæmt samningi á meðan þú hefur lánið, ásamt vöxtum (heldur hærri vöxtum en ég fékk Íslensku krónurnar á í bankanum mínum þar sem þú hefur slakari tryggingu en ég segjum að þú gefir mér veð í bíl og húsinu þínu).

Nú hækkar dollarinn um 50% og þitt lán stendur þá í 150 miljónum + vextir, mitt lán stendur enn í 100 miljónum + vextir (aðeins lægri vextir en þú borgar J), og ég á 150 milljónir á dollarareikningi mínum J.

Á einhverjum tímapunkti ákveð ég að innleysa minn hagnað og þar sem lánið hefur hækkað svo mikið að þú getur ekki lengur borgað mér þá tek ég trygginguna þina (bílinn þinn og húsið þitt) með fjárnámi og síðan fer ég og borga upp mitt lán þar sem ég á 1 miljón dollara á gjaldeyrisbókinni minni sem eru núna að andvirði  150 miljónir íslenskar krónur í dag.

Business trixið er það, að ég fæ alla hækkun á dollarana mína þar sem ég á áfram mína dollara í bankanum mínum, og jafnframt fæ ég alla sömu hækkun á lánið þitt, eins og þeir segja á Arnarhóli í Spaugstofunni „Ég er í góðum málum J“.

En þar sem ég er svo mikill öðlingur þá bauð ég þér lánið með afar góðum kjörum, „það er að til þess að þú getir örugglega borgað mér eitthvað til baka“, þá er í lánasamninginum þínum þau kjör að þú borgar mér bara vexti og smá hluta hækkunar á dollaranum c.a. helminginn af lánstímanum, restin af hækkuninni á dollaranum leggst við höfuðstól  lánsins mánaðarlega (sem þíðir að sjálfsögðu það að ég fá hærri upphæð í vöxtum á hverjum mánuði J) þar sem að höfuðstóllinn hækkar og hækkar á láninu þínu þá á ég talsverðan afgang af vöxtum í hverjum mánuði J, þetta þíðir það að þegar ég hirði af þér trygginguna sem þú lagðir fyrir láninu, sem var að sjálfsögðu veðhæf og meira virði en þessar 100 miljónir sem ég lánaði þér í upphafi og hefur hækkað að sjálfsögðu á tímabilinu eins og dollarinn þá á ég eignina þína núna sem hefur hækkað um c.a. 50 til 60% (og ekki gleymi ég því að ég alltaf miljón dollarana mína í bankanum og get borgað upp lánið mitt hvenær sem ég vill).

Ef ég sel dollarana mína nú á 150 miljónir sem er þá gengið á dollaranum núna, (og hef nú að sjálfsögðu fengið smá vexti á dollarareikninginn minn J) þá á ég eftir 50 miljónir (+ vextina) í gengishagnað af gjaldeyrisbókinni minni, ég skulda bankanum 100 miljónir þar sem þú drullaðist aðeins til að borga mér bara vexti (sem að vísu stóðu undir öllum vaxtagreiðslum mínum við bankann J)

Aumingja ég verð nú að selja dollarana mína til að borga upp lánið sem ég tók vegna þín, þú ert nú meira kvikindið „ og ég ætla aldrei að tala við þig aftur L“, „þú veist ekki hvað þú ert búinn að gera mér L“ ég þarf nú að stand í því að koma fyrir 50 miljóna gengishagnaði + vöxtum og á nú húsið þitt og bíl sem ég vonandi get selt á 160 til 170 miljónir, þetta þíðir það að ég fæ að vísu afskrift á lánið þitt (sem mér telst til að standi í 180 miljónum í skuld núna J) ef mér tekst að kaupa af sjálfum mér (eignarhaldsfélag sem ég á) húsið (þitt) „mitt núna“ fyrir c.a. 70 miljónir (kannski 50 miljónir þar sem bíllinn er orðin ljótur og húsið lélegt) þá slepp ég við að borga skatta J, og ekki gleyma að nú skuldar þú mér mismuninn af þessum 180 miljónum og þeim 50 sem ég fékk með herkjum fyrir húsið og bílinn þinn L, borgaðu mér núna eða semdu um þessar 130 miljónir annars set ég þig á vanskilaskrá, sem þíðir það að ég og allir vinir mínir sem erum að lána peninga LÁNUM ÞÉR EKKI NÆSTU 10 ÁRINN.

Þó er ég svo heppin í þessu óláni mínu, að vinur minn í bankanum mínum afskrifaði lánið mitt áður en þeir fóru á hausinn, en ég þarf samt að borg hugsanlega 10% eins og eitthvað „Isave“ kjaftæði sem hann heldur að ég ætli að borga, enn við sjáum til kannski á ég bara alla mín miljón dollara og svo að sjálfsögðu draslið þitt J líka ásamt kröfunni á þig sem ég er að vísu búinn að not til að fá skattaafslátt útá.

Það eina sem er að bögga mig þessa daganna er að það eru einhverjir 5 vitleysingar til á Íslandi og vinna í Hæstarétti Ísland sem sjá í gegnum þetta Business trix mitt og eru að þvæla um að þetta sé eitthvað ólöglegt, það þarf örugglega að setja þá af, enn blessunin hún Jóhanna og öðlingurinn hann Steingrímur ætla nú að redda þessu og setja lög á þetta hyski sem ekki vill borga mér eins og ég vill fá borgað, „fyrir þessi góðgerðarstörf mín í þágu almennings“, og ætlar hinn velmenntaði Gylfi að styðja málið dyggilega sem og nokkrir þingmenn á hinu virðulega Alþingi.  

Það var ég sem fann upp það góða trix að setja verðtryggingu á öll lán á Íslandi og að sjálfsögðu þá er ég svo mikill öðlingur að leyfa fólki að borga aðeins vextina og smáhluta verðtryggingarnar og leggja svo hækuna við höfuðstólinn ég er ekki okurlánari vegna þess að ég kall þessa (vexti) verðtryggingu J einhverjir hálfvitar útí heimi segja að vextir á vexti séu okurvextir L, svo segja einhverjar orðabækur það líka, en við þessir vitru Íslendingar vitum betur við köllum þetta bara verðtryggingu eða verðbótaþátt eða eitthvað álíka gáfulegt og þá erum við í GÓÐUM MÁLUM trlalalalalalala.

 

Bestu kveður,

Höfundur

 

Sigurður Pétur Hauksson