#87. Til EFTA með málið!

Þessi rugldeila með gengistryggðu lánin er fyrir löngu komin á það stig að senda þarf málið til Eftirlitstofnunar EFTA sem kvörtun á framkvæmd Íslands á EES-samningnum og fá alvöruúrskurð manna sem eru ekki gegnsýrðir af efnahagsruglinu hérna heima.  Ég hef verið að undirbúa slíka kvörtun um nokkurn tíma og er hún farin að taka á sig nokkuð endanlega mynd.

Þó undrar mig alltaf jafnmikið hvers vegna lögmenn lánþega reyna ekki að beita fyrir sig ákvæðum laga um neytendalán við dómsmeðferð þessara lánasamninga.

Ég vil fyrst telja 14.gr. neytendalánslaga en þar segir:

„Lánveitanda er eigi heimilt að krefjast greiðslu frekari lántökukostnaðar en tilgreindur er í samningi skv. 4. tölul. 1. mgr. 6. gr. Sé árleg hlutfallstala kostnaðar, sbr. 5. tölul. 1. mgr. 6. gr., of lágt reiknuð er lánveitanda eigi heimilt að krefjast heildarlántökukostnaðar sem gæfi hærri árlega hlutfallstölu kostnaðar." 

Minn skilningur er því sá að í alvöru réttarfarsríki takmarki þetta ákvæði endurheimtur lánveitanda á lánsfjárhæð geri hann mistök við útreikninga.  Sérstaklega þegar þau eru svo gróf sem raun ber vitni með gengistryggða lánasamninga.  Þess vegna er ekki hægt að endurreikna vexti og lántökukostnað afturvirkt vegna athæfis lánveitanda, sem gefur þannig hærri árlega hlutfallstölu kostnaðar en kynnt er í upphafi samnings.

Einnig segir í 9. gr. sömu laga:

„Þó að í lögum þessum sé kveðið á um að neytandi skuli fá upplýsingar um vexti eða fjárhæðir þar sem vextir eru meðtaldir, sbr. 6. gr., kemur það ekki í veg fyrir að aðilar geti samið um að vextir séu að nokkru eða öllu leyti breytilegir. Skal þá greint frá vöxtum eins og þeir eru á þeim tíma sem upplýsingarnar eru gefnar, tilgreint skal með hvaða hætti vextirnir eru breytilegir og við hvaða aðstæður þeir breytast." 

Engin lánssamningur tilgreinir að séu ákvæði lánssamnings að einhverju leyti úrskurðuð ólögleg megi breyta samningi og endurreikna lántökukostnað afturvirkt lántaka í óhag.  Slíkt gengur þvert gegn ákvæðum tilskipana Evrópusambandsins um neytendavernd.

Þá undrar mig einnig að Hæstiréttur sinni ekki rannsóknarskyldu sinni betur við meðferð þessara mála og skoði ákvæði þessara laga við dómsuppkvaðningar.  Einnig sýnist mér Hæstiréttur ekki dæma eftir nýja lagabálknum hans Árna Páls og heimila uppgjör eins og þar kemur fram.  Það er athyglisvert en segir margt um ólögin þau.

Viðbót: Í dómsuppkvaðningu máls nr. 604/2010 var reyndar tekist á um ofangreinda 14.gr. þannig að það eru dæmi um að lögmenn hafi horft til þessarar greinar.

Segja lög um gengistryggð lán gagnslaus