#18. Hugleiðingar um lánastarfsemi SP-Fjármögnunar - 13. hluti.

Áfram höldum við í skoðun almennra samningskilmála bílasamnings SP. 

12.gr. fjallar um breyttar aðstæður leigutaka fyrst og fremst tilkynningaskyldu þar að lútandi og ekki ástæða til að fjölyrða um það hér.

Sama gildir um 13.gr. sem fjallar um óbeint tjón.  Þó skal nefnt að vísað er til óbeins eða afleidds tjóns á ráðgerðum sparnaði í greininni og að SP beri ekki ábyrgð á slíku tjóni.  Framgangur SP við innheimtu ranglega myndaðara greiðsluseðla, s.s. of hárra upphæða vegna gengistryggingar og gjaldfellingu er ekki óbeint tjón, en hugsanlega má líta það sem beint tjón á ráðgerðum sparnaði þar sem slíkt fé hefði mátt nýta í reglulega sparnað frekar en greiðslu af lánssamningi.

Þá komum við að 14.gr. Riftun.

Þessi grein tilgreinir í 6 liðum ástæður sem SP getur notað til einhliða riftunar án fyrirvara:

Þar er fyrst: „1. Leigutaki innir ekki af hendi tilskildar greiðslur samkvæmt samningi á umsömdum gjalddögum og vanskil eru orðin 45 daga gömul."  Tilskildar greiðslur samkvæmt samningi tel ég vera þá greiðslu sem tilskilin er í II.lið á framhlið samningsins og nefnd er ásamt innheimtukostnaði, (gjaldi vegna skuldfærslu eða heimsends greiðsluseðils) í greiðsluáætlun.  Greiði leigutakar slíka greiðslu mánaðarlega, sé ég ekki að SP eigi rétt á riftun þó ekki sé greiddur heimsendur greiðsluseðill, þar sem hann er ranglega myndaður miðað við ólögmæta gengistryggingu.  Að mínu mati er mikilvægt að mótmæla öllum slíkum greiðsluseðlum skriflega, svo fljótt sem auðið er, og þess í stað millifæra greiðslur inn á reikning fyrirtækisins, og jafnframt senda afrit í tölvupósti til þess og á eigið tölvupóstfang.  Mikilvægt er að hafa öll samskipti skrifleg og halda vel utan um slík samskipti á pappír ef um rafræn samskipti er að ræða.  Það skal tekið fram að ekki eru allir sammála þessari aðferð þar sem fullyrt er að SP fari á hausinn um leið og gengistrygging lána verður dæmd ólögmæt í Hæstarétti, og þar með muni lántakendur tapa ofgreiddum leigugreiðslum.  En við gjaldþrot SP myndast væntanlega þrotabú og skiptastjóri þess mun væntanlega reyna innheimta kröfur í eigu þrotabússins eða selja þær.  Þá er mikilvægt að hafa forsöguna á hreinu.  Einnig er brýnt að mótmæla innheimtuviðvörunum skriflega í bréfi eða tölvupósti.  Það er mín skoðun að rangt sé af viðskiptamönnum SP að hætta einhliða að borga, þó að ágreiningur sé við fyrirtækið um lögmæti gengistryggingar, heldur eigi að halda sig við umsamda og undirritaða greiðsluáætlun, sé þess nokkur kostur!

Annar liður segir: „2. Leigutaki vanefnir ákvæði samningsins að öðru leyti, t.d. greiðir ekki sektir, skatta, eða vátrygingar sem honum ber, og sinnir ekki áskorun SP um greiðslu eða úrbætur innan 7 daga frá því áskorun þar að lútandi er send til leigutaka."  Um þennan lið er ekki mikið að segja annað en það sem í honum stendur.

Þá er næst þriðji liður: „3. SP er óheimilt eða gert illmögulegt af hálfu hins opinbera að standa við samning þennan eða ef á SP leggjast verulegar kvaðir, af hálfu sömu aðila."  Hvað þýðir þetta?  Hvaða atriði myndu teljast til slíkra aðstæðna?  Mun staðfesting Hæstaréttar á ólögmæti gengistryggingar vera slíkt atriði?

Fjórði liður: „4. Bú leigutaka er tekið til gjaldþrotaskipta eða hann leitar nauðasamninga við skuldheimtumenn sína eða ef fjárhagsstaða leigutaka versnar frá undirritun samnings þessa þannig að fyrirsjáanlegt sé að hann geti ekki staðið í skilum við SP."  Hver á að meta hvort  fjárhagsstaða leigutaka sé þannig sem að ofan er greint?  Má SP meta það einhliða og rifta samningi sé það mat þess?  Hvaða gögn á að leggja til grundvallar slíkri ákvörðun?  Þessi skilmáli er mjög líklega óréttmætur þar sem ekki er skýrt hver eða með hvaða hætti eigi að meta fjárhagsstöðu leigutaka.

Lítið er um um 5. og 6.lið að segja en þar segir í fimmta lið:  „5. Leigutaki vanrækir eðlilegt viðhald bifreiðar eða verður uppvís að illri meðferð hennar."  Og í sjötta lið: „Leigutaki flytur bifreiðina úr landi."  Verður að telja slíka skilmála eðlilega kröfu á hendur lántaka til verndar eðlilegum hagsmunum SP.

Að síðustu segir einfaldlega um riftunarrétt lántaka: „Um heimild leigutaka til að rifta samningi þessum gilda almennar reglur íslensks réttar."  Slíkar reglur eru ekki útlistaðar sérstaklega eftir því sem ég kemst næst, en slíkar heimildir tengjast yfirleitt einhvers konar vanefndum eða svikum samningsaðila, hér leigusalans SP, og verður þá að meta aðstæður hverju sinni.