#145. Þó fyrr hefði verið?

Eftir rúmlega 20 ára veru standa þeir bræður Kjartan Georg og Pétur Gunnarssynir upp úr stólum sínum hjá SP-Fjármögnun hf.  Ja...farið hefur fé betra þó fyrr hefði verið segi ég nú bara. 

Kjartan Georg hefur stýrt starfsemi SP-Fjármögnunar frá upphafi.  Hann tók þátt í að byggja upp félagið frá stofnun þess 1995, og lék því lykilhlutverk þegar fyrirtækið hóf að bjóða lán með ólöglegum gengistryggingarskilmálum; samninga sem ég tel í raun vera fjársvik.  Kjartan gerði samning við stjórn SP-Fjármögnunar hf. um árangurstengdan hlut í ágóða í starfsemi fyrirtækisins að uppfylltum ákveðnum skilyrðum yfir tiltekið tímabil.  Samanber upplýsingar úr ársreikningum félagsins stóðu þessar bónusagreiðslur yfir á árunum 2005-2009.  Áætla ég þessar greiðslur um 63 milljónir króna.  Þar er innifalin greiðsla fyrir árið 2008, þegar SP var í raun gjaldþrota, sem ég áætla upp á liðlega 20 milljónir króna sé tekið mið af árstekjum framkvæmdastjórans árin á undan.  Hann hafði því ríka ástæðu til að halda svikamyllu gengistryggðra lána gangandi og tryggja sér fjárhagslegan ávinning af innheimtu slíkra lána.

Þar sem ársreikningi fyrir árið 2010 hefur ekki verið skilað er ekki hægt að skoða hvort greiddar voru bónusagreiðslur fyrir það ár.

Kjartan Georg hefur náð að komast undan sjónvarpsviðtölum allan þann tíma sem umræða um ólögmæti gengistryggðra lánasamninga félagsins stóð.  Hann hefur aldrei þurft að standa fyrir svörum frammi fyrir alþjóð hvers vegna stunduð var ólögleg starfsemi í starfrækslu félagsins, sem hann bar þó ábyrgð á.

Við breytingu á lögum um fjármálafyrirtæki árið 2002 bar fjármálafyrirtækjum að tilkynna Fjármálaeftirlitinu hvaða starfsheimildir fyrirtækið nýtti við gildistöku laganna.  Var þeim óheimilt að stunda eða hefja aðra starfsemi en þar var tiltekin án leyfis FME.  Fjármálaeftirlitið útbjó sérstök eyðublöð sem nota átti við slíkar tilkynningar.  Á árabilinu 2003-2006 sendi SP 5 tilkynningar til Fjármálaeftirlitsins um hvaða starfsheimildir væru nýttar.  Undir tilkynningarnar ritar bróðir Kjartans, Pétur Gunnarsson, fyrir hönd SP.  Á engum þessara tilkynninga kemur fram að fyrirtækið stundi viðskipti með erlendan gjaldeyri.  Engu að síður kemur fram í ársreikningum sömu ára að hluti starfseminnar er reiknaður í erlendri mynt. 

Það er hvoru tveggja refsivert, að stunda leyfisskylda starfsemi án starfsleyfis, eða gefa stjórnvaldi upp rangar upplýsingar.  Ég læt lesendur sjálfa um að dæma hvort Pétur Gunnarsson og SP, undir stjórn Kjartans Georgs, hafi framið refsivert athæfi vegna þessara tilkynninga.

Ég sendi Fjármálaeftirlitinu ítarlegt bréf á vordögum 2010 þar sem ég vakti athygli á meintu broti á starfsleyfi SP vegna meintra gjaldeyrisviðskipta, en FME sinnti þessari tilkynningu lítið þrátt fyrir eftirgang af minni hálfu.  Umboðsmaður Alþingis metur nú hvort FME hafi staðið rétt að svörum til mín vegna þessa bréfs.

Það vekur athygli þegar 3 menn, sem stýrt hafa umdeildu fjármálafyrirtæki, hætta á sama tíma.  Ekki síður vekur það athygli mína að Landsbankinn sér ekki ástæðu til, þegar tilkynnt er um starfslok þeirra, að þakka þessum 3 mönnum, Kjartani Georg, Pétri bróður hans, og Herberti Arnarsyni, opinberlega fyrir vel unnin störf.  Í tilfelli Kjartans er það kannski skiljanlegt, enda erfitt að mæra störf manns sem stýrði fyrirtækinu í þrot, og skuldum upp á 36 milljarða var á vordögum 2009 breytt í hlutafé til að halda félaginu gangandi.

Hættir hjá Landsbankanum

#144. Ísland.....best í heimi!

Aldrei betri tími en nú, samningatæknilega séð, að semja við ESB segir Össur! Hvað þýðir það? Að ESB telji það slíkan styrk að fá Ísland inn að það gefi afslátt af öllum sínum grunngildum? Og heldur hann að einhver trúi því, innanlands sem utan, að Ísland, með allri sinni spillingu og vinargreiðum í stjórn-og fjármálakerfi, sé þess umkomið að gefa ESB pólitískt heilbrigðisvottorð, með því einu að sækjast eftir aðild? Og vel á minnst var ekki markmiðið að kíkja í pakkann?

Hvílíkur vindbelgur sem þessi maður getur verið.

Aldrei betra að semja við ESB

#143. Ótvíræður refsiverður ásetningur fjármálafyrirtækja.

Maður er dæmdur fyrir að flytja inn efni, sem ólöglegt efni væri, þó það sé ekki tilgreint ólöglegt í lögum um ávana- og fíkniefni.  Sama refsing hefði legið við þótt maðurinn hefði verið með hveiti.  Ástæðan, eins og segir í niðurlagi fréttarinnar, er að hver sá sem tekið hefur ákvörðun um að vinna verk sem refsing er lögð við í lögum og ótvírætt sýnt þann ásetning í verki hafi þegar brotið er ekki fullkomnað gerst sekur um tilraun til þess. 

Ragnheiður Bragadóttir prófessor ritaði grein í 1. tbl. Úlfljóts, rits laganema árið 1985.  Greinin bar nafnið„Villan og hið ólögmæta atferli hins brotlega.“  Á bls.4. lýsir Ragnheiður einkennum fjársvika þannig að „beitt er saknæmum blekkingum með því að skýra vísvítandi rangt frá einhverjum atriðum eða leggja vísvitandi launung á einhver atriði til þess að ná fram ákveðnu markmiði”. 

Fjármálafyrirtækin gerðu samninga með einhliða sömdu ákvæði sem gekk gegn gildandi lögum um vexti og verðtryggingu.  Virt var að vettugi sú staðreynd að árið 2001 var verðtrygging lána við dagsgengi erlendra gjaldmiðla bönnuð og samtökum fjármálafyrirtækja var það fullkunnugt.  Ólöglegar forsendur eru nýttar til að gera samning sem stenst ekki lög.  Enn einu sinni er ég að tala um gengistrygginguna. 

Á vef Skemmunar er að finna safn námsritgerða og rannsóknarita af ýmsu tagi, og má þar finna ritgerðir um fjársvik, fjárdrátt og umboðssvik.  Ég leyfi mér að benda á BA-ritgerð Guðrúnar Önnu Sturludóttur, “Samanburður á 248., 247. og 249. gr. almennra hegningarlaga”.  En einnig bendi ég á BA-ritgerð Elisabeth Patriarca, “Skilyrði 248. gr. alm. hgl. og meginflokkar fjársvika”, og BA-ritgerð Þorbjörns Þórðarsonar um “Milliganga við fjársvik samkvæmt 248. gr. almennra hegningarlaga”.

Guðrún Anna bendir í BA-ritgerð sinni á, að til þess að fjársvikabrot teljist framið þarf að uppfylla tvö grundvallareinkenni fjársvika, þ.e. að um villu hafi verið að ræða og atbeina þess sem misgert er við er nauðsynleg, enda er fjársvikabrotið tvíhliða brot.  Guðrún hefur úr fyrrgreindri grein Ragnheiðar Bragadóttur að því megi slá föstu að villa reynist sönnuð ef um er að ræða eðlilega villu hjá heilbrigðu fólki.

Sá sem gerir samning sem er ólöglegur, eða með ólöglegu ákvæði, og hefur þannig fé af fólki hefur gerst sekur um fjársvik.  Skilyrðin fyrir fullkomnun brots eru, eins og áður segir, að hjá brotaþola sé til staðar villa eða óljós hugmynd um atvik sem hinn brotlegi nýtir sér í hag og hefur fé af brotaþolanum.  Slíkri villu er komið á með blekkingu, eða að skýra ekki að fullu frá málsatvikum, þannig að ljóst sé hvað má og hvað má ekki. 

Með blekkingu er átt við að röng eða ójós hugmynd annars manns um einhver atvik er styrkt.  Jónatan Þórmundsson segir í bók sinni "Afbrot og refsiábyrgð I." að gerandi geti beitt blekkingu með því að greina ranglega frá atburðum eða leyna einhverju sem gerst hefur.  Fjármálafyrirtækin vissu árið 2001 að gengistrygging lánasamninga væri ólögleg.  Þau lögðu vísvitandi launung á að slík verðtrygging væri ólögleg við samningsgerð við neytendur.  Enn vísa ég í grein Ragnheiðar, sem segir að fjársvik eru svikabrot og er bleking ein af verknaðaraðferðum brotsins.

Samkvæmt þessu þarf þrennt þarf að vera til staðar við fjársvik:

1.       Hinn brotlegi beitir blekkingum; heldur eftir eða leynir upplýsingum,

2.       Brotaþoli hefur ranga hugmynd um málsatvik; villan,

3.       Og brotaþoli þarf að gera eitthvað, t.d. undirrita samning.

Þegar samningi með ólöglegu ákvæði hefur verið komið er fjársvikabrotið að mínu mati fullkomnað, og brotið hefur verið gegn 248.gr. almennra hegningarlaga. 

Beri hinn brotlegi lánasamningi fyrir sig og innheimti eða taki við greiðslum sem ekki er réttur til að taka við, án þess að ráðstafa slíkum greiðslum réttilega til lækkunar eftirstöðva láns, er slíkt framferði hugsanlega fjárdráttur.  Slíkt framferði er brot gegn 247.gr. almennra hegningarlaga.  Í þessu sambandi þarf hugsanlega að taka til greina stöðu eftirstöðva samnings, en ekki síður hvort upphaflegum heildarlántökukostnaði hefur verið náð.  Haldi fjármálafyrirtæki áfram að innheimta samning umfram upphaflega saminn heildarlántökukostnað er um fjárdrátt að mínu mati að ræða.  Hins vegar ef greiðslum er ranglega ráðstafað inn á eftirstöðvar, þ.e. samsetning afborgana og vaxta gerir það að verkum að eftirstöðvar lækka hægar en þær ættu að gera, en upphaflegum heildarlántökukostnaði hefur ekki náð, eða eftirstöðvar samnings eru sagðar tiltekin upphæð sem, ef lögð er við framkvæmdar greiðslur, gefur hærri útkomu en heildarlántökukostnaður átti að vera, er um tilraun til fjárdráttar að ræða.

Þó svo að álit sumra manna hafi verið að löglegt hefði verið að gengistryggja lánasamninga í íslenskum krónum er ljóst að svo var ekki. 

Fyrirtækin sýndu, og sýna enn, ótvíræðan ásetning í verki við gerð og innheimtu þessara samninga.   Siðferðið hjá forsvarsmönnum þeirra og starfsfólki er ekkert.  Stjórnarmenn, forstjórar, framkvæmdastjórar, innheimtustjórar, lögfræðingar, allir sem einn ganga fram með ótuktarskap sem orð fá ekki lýst.  Dirfist einhver að andmæla þeim er hinum sama jafnvel hótað að vera fjarlægður af skrifstofum fyrirtækisins með lögregluvaldi.  

Forsvarsmenn fjármálafyrirtækja sýndu ótvíræðan ásetning í verki með gerð gengistryggðra lánasamninga og framkvæmdu brot sem refsing liggur við að mínu mati.  Fyrir það eiga þeir að svara til saka.

Enginn forsvarsmaður þessara fyrirtækja hefur þó að mínu viti verið ákærður fyrir brot á almennum hegningarlögum þrátt yfir vísbendingar um ótvíræðan ásetning í verki.

Hér þarf almenningur að leita réttar sins og kæra til sérstaks saksóknara.  Ein slík kæra verður afhent á mánudag.

Fengi sama dóm með hveiti í fórum sínum