#121. Djöfull er ég orðinn þreyttur á þessum manni.......

Steingrímur sagði eitt og annað í þessu viðtali í Kastljósi í gær.  Hann minntist náttúrulega ekki á að Ísland er eina landið í Evrópu þar sem bensínverð hækkar skuldir heimila.  Í staðinn beindi hann talinu að vistvænni orku, sparneytnari bílum og tískulausn vinstri manna nefnilega að efla almenningssamgöngur.  Hann minntist ekki á að stór og góður bíll bjargaði lífi hans eftir bílveltu 16. janúar 2006 um hávetur.  (innskot: hlekk um bílinn bætt við eftir að færsla var birt.)

Hvernig bíl skyldi hann nú hafa keypt í stað þessa flaks?  Jú árið 2009, þegar hann tók sæti í ríkisstjórn ók hann um á Volvo XC90 jeppa.   Samkvæmt verðlista Brimborgar þá kostaði ódýrasti bíllinn af þessari tegund yfir 10 milljónir króna.  Hann minntist ekki á það.

Hann minntist ekki á gamla Volvoinn sinn sem ég efast um að sé mjög sparneytinn eða öruggur samanborið við bíla í sambærilegum stærðarflokki  í dag. 

Nei, almúginn á að kaupa sparneytnari (lesist litla) bíla á lömuðum bifreiðamarkaði og fara með strætó.  Getum við ekki farið að losna við þennan mann út í hafsauga?!

 

„Skatthlutfall með því lægsta“

#120. Villandi umræða

Í fréttinni er mikilvæg staðreyndarvilla.  Skilanefnd Glitnis er ekki eigandi Íslandsbanka heldur er það bú Glitnis banka sem er undir stjórn slitastjórnar og skilanefndar.  Skilanefnd Glitnis er skipuð af Fjármálaeftirlitinu og er hluti stjórnvalds að mati Margrétar Völu Kristjánsdóttur, dósents við lagadeild Háskólans í Reykjavík, sjá færslu mína frá 9. júní.  Gömlu bankarnir eru ekki gjaldþrota ennþá, þ.e. hafa ekki verið gerðir upp, og eru því enn í eigu hluthafa, alveg eins og fyrir aðkomu skilanefndar Fjármálaeftirlitsins.

En það er ekki skrýtið að blaðamaður villist í þessari umræðu, sérstaklega þegar ríkisstjórnin heldur því fram að bankarnir hafi verið afhentir kröfuhöfum, það vantar bara að minnast á að hluthafar eru kröfuhafar búanna, bara aftast í röðinni.

Keyptu skilanefndina út

#119. Svör fjármögnunarfyrirtækjanna við upplýsingabeiðni Fjármálaeftirlitsins vegna uppgjörs í kjölfar riftunar samnings.

1. nóvember 2010 sendi ég Fjármálaeftirlitinu tölvupóst og óskaði eftir afritum af svörum fjármögnunarfyrirtækjanna fjögurra, Avant, Íslandsbanka-Fjármögnunar, Lýsingar hf. og SP-Fjármögnunar hf. við dreifibréfi stofnunarinnar frá 9. apríl 2010 þar sem óskað var upplýsinga fyrirtækjanna á verklagi vegna uppgjörs á fjármögnunarsamningi í kjölfar riftunar.  Eftir nokkra bið og ítrekanir af minni hálfu fékkst loks svar 3.desember þar sem Fjármálaeftirlitið neitaði mér um aðgang að svörunum.  Var ástæðan sögð sú að „þær upplýsingar sem óskað er eftir aðgangi að eru svör umræddra fjármálafyrirtækja við upplýsingabeiðni Fjármálaeftirlitsins er varðar framkvæmd uppgjörs í kjölfar riftunar á kaupleigusamningum á bifreiðum.  Svör fyrirtækjanna varða rekstur þeirra, þ.á m. innri verkferla og upplýsingar um kerfi fyrirtækjanna, og því mikilvæga viðskiptahagsmuni sem sanngjarnt er og eðlilegt að fari leynt.  Með hliðsjón af 13. gr. laga nr. 87/1998 um opinbert eftirlit með fjármálastarfsemi og 5. gr. upplýsingalaga synjar Fjármálaeftirlitið aðgangi að umbeðnum gögnum."

Þessi neitun Fjármálaeftirlitsins var umsvifalaust kærð til Úrskurðarnefndar um upplýsingamál (ÚNU) þ. 6. desember 2010 sem úrskurðaði 31.maí sl. (úrskurður nr. A-370/2011) að ég ætti rétt á aðgangi að svarbréfunum.  Bréfin bárust mér í pósti 10. júní sl.

Hér á eftir nefni ég meginatriði hvers bréfs fyrir sig, eins og ég met þau, en á undan hverri upptalningu hér að neðan eru tenglar á bréfin fyrir þá sem vilja skoða þau sérstaklega.

Spurningar FME til fjármögnunarfyrirtækjanna í bréfinu 9.apríl 2010 voru í meginatriðum þessar:

1.       Óskað var lýsingar á því ferli sem á sér stað við uppgjör vegna riftunar á kaupleigusamningum.  Meðal annars var óskað sérstaklega eftir upplýsingum um hvernig verðmat og uppgjör fer fram.

2.       Spurt var hvort uppgjör væri endurskoðað ef söluverð væri hærra en matsverð á uppgjöri.  Ef svo væri hvernig og hvenæar sú endurskoðun færi fram.

Meginatriði bréfs SP-Fjármögnunar hf.:

• Ýmist talað um skuldara eða leigutaka í bréfinu sem undirritað er af Pétri Gunnarssyni forstöðumanni fjármálasviðs SP.
• Skuldari ber kostnað af vörslusviptingu þegar bifreið er endurheimt á grundvelli kaupleigusamnings, ef hann skilar bifreiðinni ekki sjálfur; algengur kostnaður vegna þessa sagður 15-20 þús. kr. á höfuðborgarsvæðinu.
• Skuldari ber kostnað á ástandsskoðun í Frumherja, oftast kr. 15-20 þús.
• Verðmat er framkvæmt og notast við Bíló kerfi Bílgreinasambandsins; 15% áætlaður kostnaður er dreginn frá verðmati til að greiða fyrir vátryggingariðgjöld, bifreiðagjald, sölulaun o.þ.h. [15% af verðmati bifreiðar getur verið æði misjöfn upphæð á milli bifreiða og endurspeglar ekki raunkostnað nefndra kostnaðarliða; tökum tilbúið dæmi fyrir 2 bifreiðar sem hvor um sig er 1.800 kg. Tryggingariðgjöld, bifreiðagjöld og annar kostnaður er svipað hár fyrir þær báðar en önnur bifreiðin er að verðmæti 2.000.000 kr, hin 5.000.000 kr. 15% af 2 millj. er 300.000 kr. en 750.000 kr. fyrir hina dýrari. Munurinn er 450.000 kr! Hér er því um ólögmæta auðgun að ræða að mínu mati.]
• Uppgjörsbréf sent skuldara.
• Segir að öll uppgjör vegna riftana frá 1.október 2008 hafa verið endurskoðuð. [ATH: Fyrir dagsetningu bréfsins.]
• Þegar söluuppgjör er unnið þá er allur útlagður kostnaður dreginn frá söluverði, t.d. sölulaun, bifreiðagjöld, vátryggingariðgjöld (frá riftun fram að sölu), kostnaður vegna niðurfellingar á umráðamanni hjá Umferðarstofu, viðgerðarkostnaður ef einhver er. [Úr svarinu má þannig lesa að sami kostnaður virðist tvisvar dreginn frá, fyrst frá verðmati söluhlutar og síðan aftur frá söluverði hans! Ef svona vinnubrögð eru ekki ólögmæt auðgun þá veit ég ekki hvað ólögmæt auðgun er.]
• Að auki eru reiknaðir vextir á eignfærsluverðið frá eignfærsludegi að söludegi!!! [Ég hefði gjarnan viljað sjá nánari útskýringu á þessum lið því ég kannast ekki við þessa heimild í samningsskilmálum.]
• Vinna við söluuppgjör er sögð geta tekið allt að 30 daga.
• Enginn andmælafrestur viðskiptamanns er tilgreindur í bréfinu en ég hef séð 7 daga frest tilgreindan í samningsskilmálum.

Meginatriði bréfs Lýsingar hf.:

• Vegna fyrri liðar fyrirspurnar FME er vísað í meðfylgjandi verkferla sem ÚNU veitti ekki aðgang að. [Það gæti sennilega orðið Lýsingu til tjóns að almenningur fengi að vita hverjir þeir eru!]
• Lýsing hf. lýsir eingöngu verklagi við uppgjör en svarar ekki beint öðrum lið fyrirspurnarinnar um hvort uppgjör sé endurskoðað ef söluverð er hærra en matsverð á uppgjöri. Þó er sagt að ef ágreiningur sé um uppgjör megi forstöðumenn Eignaumsýslu samþykkja að viðskiptamaður njóti góðs af söluverði umfram matsverð. [Sem sagt engin sjálfvirk eða sjálfsögð endurskoðun á matsverði nema viðskiptamaður mótmæli sjálfur.]
• Lýsing hf. styðst við Bíló kerfið við verðmat, eins og SP-Fjármögnun hf.
• Dregur frá matsverði áætlaðan viðgerðarkostnað.
• Segist ekki nýta 15% affallaheimild nema í undantekningartilvikum; ekki er útskýrt hver þessi undantekningartilvik eru.
• Ef ágreiningur er til staðar er taldir upp 4 mismunandi farvegir sem málið fer í, þar er ekki talið upp að viðskiptamaður geti kallað til dómkvadda matsmenn til að skera úr um ágreining vegna verðmats.
• Gefur viðskiptamanni 7 daga andmælafrest vegna uppgjörs.
• Undirritað af Sigurbjörgu Leifsdóttur, áhættustjóra hjá Lýsingu.

Meginatriði bréfs Íslandsbanka - Fjármögnun:

• Notast við Bíló kerfið við verðmat.
• Leyfir dómkvadda matsmenn vegna ágreinings um verðmat en áskilur sér rétt til að krefjast yfirmats [endurmat áður metinna atriða] og hnekkja mati dómkvaddra matsmanna! Vísað er í IX. kafla, laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála.
• Gefur viðskiptamanni 5 daga andmælafrest vegna uppgjörs.
• Ef tækið hefur ekkert markaðsgildi hefur Íslandsbanki-Fjármögnun heimild til að falla frá eignarétti sínum. Hvort það ákvæði hafi verið nýtt veit ég ekki.
• Iðulega bætist við vangoldin tryggingariðgjöld og bifreiðagjöld ásamt áföllnum innheimtkostnaði og áætluðum 3,5% sölukostnaði af nettó söluverði. Lágmarksþóknun er þó sögð 49.900 kr.
• Meginregla er að uppgjör er ekki endurskoðað eftir að sala hefur átt sér stað.
• Talar um leigutaka.
• Undirritað af Ingvari Stefánssyni, framkvæmdastjóra.

Meginatriði bréfs Avant:

• Gefur viðskiptamanni 10 daga andmælafrest vegna uppgjörs.
• Notast við söluverð hjá Bílgreinasambandinu (Bíló-kerfið).
• Frá verðmati er dreginn áfallinn kostnaður s.s vörslusvipting, flutningur, ástandsskoðun, þrif, áfallnar tryggingar, bifreiðagjöld og sektir, og áætlaður kostnaður, viðgerðarkostnaður, sölulaun og geymslukostnaður ásamt því að gert er ráð fyrir 15% aukaafföllum frá uppgefnu söluverði. [Er ekki vottur af ólögmætri auðgun hér á ferð?]
• Endurskoðar ekki uppgjör.
• Segist taka á sig allan kostnað vegna leigumunar frá riftunardegi en segir jafnframt í svari vegna liðar nr.1 draga frá verðmati fyrrgreindan áfallinn og áætlaðan kostnað. Hér stangast því svörin á!
• Undirritað af Hafdísi Böðvarsdóttur, forstöðumanni fjármálasviðs.

Hér rétt að benda á að öll fjármögnunarfyrirtækin styðjast við Bíló-kerfi Bílgreinasambandsins við gerð verðmats.  Þegar svörin voru rituð vorið 2010 lá það fyrir að fjármögnunarfyrirtækin gættu ekki hagsmuna viðskiptamanna sinna nema að litlum mæli þar sem stuðst var við ófullnægjandi upplýsingar úr lélegum og illa uppfærðum gagnagrunni Bílgreinasambandsins á þeim tíma.  Framkvæmdastjóri Bílgreinasambandsins telur upplýsingarnar í kerfinu í lang flestum tilfellum nokkuð áreiðanlegar í dag, júní 2011, en taka skal fram að um viðmiðunarverð er að ræða.  Bílar eru misjafnir að búnaði sem og gæðum, sérstaklega þegar þeir eru komnir til ára sinna.  Ekkert bendir til að fjármögnunarfyrirtækin hafi tekið tillit til þessa við uppgjör samninga.

Viðbrögð Fjármálaeftirlitsins við svörum fyrirtækjanna voru að senda dreifibréf til að áminna fyrirtækin um að stunda eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti og venjur á fjármagnsmarkaði þannig að væntanlega var það mat stofnunarinnar að svörin bæru með sér að slíkir viðskiptahættir hefðu ekki verið stundaðir, sbr. 19.gr. laga um fjármálafyrirtæki, við uppgjör samninga vegna riftunar.  Þó sá stofnunin ekki ástæðu til að beita frekari viðurlögum sem henni er þó heimilt sbr. lög um fjármálafyrirtæki, en í XIV. kafla um viðurlög segir í 7.tl. 110. gr. um stjórnvaldssektir:

„Fjármálaeftirlitið getur lagt stjórnvaldssektir á hvern þann sem brýtur gegn:

.............

7.   1. og 2. mgr. 19. gr. um að starfa í samræmi við eðlilega og heilbrigða viðskiptahætti og venjur á fjármálamarkaði, að fara að reglum Fjármálaeftirlitsins og hafa aðgengilegar upplýsingar um úrskurðar- og réttarúrræði,"

Í uppgjörunum sem um ræðir er ekki um lágar upphæðir að ræða heldur meinta ólögmæta auðgun svo skiptir hundrðum þúsunda eða milljónum króna í einstaka tilvikum.  Samt sem áður hefur enginn stjórnandi eða fjármögnunarfyrirtæki verið látið axla ábyrgð sbr. heimildir fyrrnefndar 110 gr.  Hvernig á að bæta siðferði þessa fólks ef að viðurlögum er ekki beitt?

Fyrir þá sem hafa áhuga set ég hér tengla á bréf með rökstuðningi FME fyrir því að ég eigi ekki að fá aðgang að svörunum sem og andsvar mitt til ÚNU vegna rökstuðning FME.  Dæmi nú hver sem vill.

Svar FME til ÚNU 11. janúar

Andsvar mitt til ÚNU 15. janúar

#118. Eitt stórt Matador

Til er leikur sem við öll þekkjum og spiluðum.  Hann heitir Matador.  Munið þið hvernig leiknum lauk oftast?  Einn leikmaður var orðinn öflugri en bankinn og átti alla peningana, göturnar, hótelin og húsin.  Aðrir leikmenn áttu ekki möguleika eftir það.  Eini möguleikinn var að gefa aftur til að gefa hinum leikmönnunum séns.  Svo að þá var draslinu sópað af borðinu og ofan í kassann og Matador var jafnvel ekki spilað aftur um hríð.

Efnahagslíf heimsins er eitt stórt Matador.  Það þarf einfaldlega að gefa aftur.

Ógnar fjármálamörkuðum

#117. Ég hef líka kært ákvörðun Neytendastofu til áfrýjunarnefndar.

Vorið 2010 kvartaði ég við Neytendastofu yfir samningsskilmálum SP-Fjármögnunar hf. í bílasamningi mínum.  Skilmálarnir sem kvartað var yfir voru 4.  Ég kærði afstöðu Neytendastofu við 3 skilmálum til áfrýjunarnefndar neytandamála.

Sá fyrsti var ákvæði 8.gr. samningsins um óskoraðan aðgang að m.a. heimili „leigutaka".  Taldi ég þetta brot á 71.gr. stjórnarskrár og ganga svo gegn hagsmunum neytenda að banna ætti notkun ákvæðisins með tilvísun í 13.gr. laga nr. 57/2005 um eftirlit með viðskiptaháttum og markaðssetningu.  2.mgr. greinarinnar segir að óheimilt er að hafast nokkuð það að sem brýtur í bága við góða viðskiptahætti í atvinnustarfsemi eins og þeir eru tíðkaðir eða eitthvað það sem óhæfilegt er gagnvart hagsmunum neytenda. 

Þá kvartaði ég yfir skilmála sem heimilaði 15% afföll af matsverði bifreiðar við uppgjör vegna riftunar samnings.  Taldi ég þetta tækifæri til ótilhlýðilegrar auðgunar t.a.m. ef tvær jafnþungar bifreiðar væru metnar, önnur að verðmæti 2.000.000 kr., hin að verðmæti 5.000.000 kr.  15% afföll af hvorri um sig eru 300.000 kr. annars vegar og 750.000 kr. hins vegar, að sögn til að standa straum af kostnaði svo sem vangreiddum vátryggingariðgjöld, bifreiðagjöldum og sölulaunum.  Það segir sig sjálft að munurinn á þessum bifreiðum réttlætir ekki flata 15% skerðingu á verð bifreiðar vegna þessara kostnaðarliða.  Slíkt væri brot gegn ákvæðum 19.gr. laga nr. 121/1994 um neytendalán sem segir í 2.mgr.:

„Þegar söluhlutur er endurheimtur skal við uppgjör á milli aðila lánssamnings reyna að komast sem næst því að þeir verði jafnsettir og ef viðskiptin hefðu ekki átt sér stað."

Einnig kvartaði ég vegna skilmála sem heimilaði sölu leigumunar/bifreiðar á uppboði hjá sýslumanninum í Reykjavík, ef leigutaki mótmælti uppgjöri vegna endurheimt leigumunar, án þess að fá tækifæri til að fá tvo dómkvadda matsmenn til að meta virði hennar.  Fyrrgreind 19.gr. segir í 5.mgr.:

„Komi upp ágreiningur um hvað sé verð söluhlutar á almennum markaði skal hann útkljáður með matsgerð tveggja dómkvaddra og óhlutdrægra manna. Matsmenn skulu ákveða hvernig háttað skuli greiðslu vegna kostnaðar við matið."

Neytendastofa sendi svar nokkrum vikum síðar sem hvorki var fugl né fiskur og kvartaði ég við sviðsstjóra neytendaréttarsviðs vegna þeirra.  Þrátt fyrir ítrekanir tók langan tíma að fá einhver viðbrögð þar til að ég blandaði umboðsmanni alþingis í málið fyrr í vetur.  Neytendastofa svaraði umboðsmanni að erindum mínum hefði verið svarað utan eins.  Umboðsmaður tók þetta gott og gilt og lokaði kvörtun minni.  En ég gafst ekki upp og sendi umboðsmanni ítarlegra erindi og bað um að hann legði mat á það hvort Neytendastofa hefði í raun svarað erindum mínum með fullnægjandi hætti í upphaflegum svörum.  Neytendastofa sendi mér svar við ósvaraða erindinu stuttu síðar, ásamt því að endurtaka svör við hinum erindunum. 

Í dag barst mér hins vegar bréf umboðsmanns sem tók undir athugasemdir mínar og taldi að erindum mínum til Neytendastofu hefði aldrei verið formlega svarað.  Hefur hann nú óskað skýringa Neytendastofu annars vegar á hvað líði afgreiðslu hennar á erindum mín og hins vegar í hvaða farvegi erindi mín eru í dag.

Eftir að ég sendi málið aftur til umboðsmanns barst mér bréf Neytendastofu dags. 25.maí þar sem erindum mínum var svarað með formlegum hætti, rúmu ári eftir að þau voru upphaflega send stofnuninni. 

Neytendastofa taldi ekki að lög nr. 57/2005 um eftirlit með viðskiptaháttum og markaðssetningu ættu við um þá háttsemi að gera neytanda skylt að veita fjármögnunarstofnun óskoraðan aðgang að heimili sínu.  Þar með gæti stofnuninn ekkert gert vegna þessa skilmála.

Neytendastofa taldi ekki að 19.gr. laga um neytendalán ætti við um bílasamning minn, þess vegna gæti stofnunin ekkert gert vegna skilmála um 15% afföll eða heimild í skilmálum til að selja bifreið án dómkvaddra matsmanna.  Engu að síður staðfesti stofnunin að lög um neytendalán ættu við um samninginn, bara ekki ákvæði 19.gr.!  Vægast sagt undarlegt.

Þessi afstaða hefur nú verið kærð til áfrýjunarnefndar neytendamála sem á að taka afstöðu innan 6 vikna.

Í kærunni til áfrýjunarnefndar nefndi ég þá skoðun mín aða eignaréttur SP-Fjármögnunar á lánstímanum séí raun aðeins leið lánveitanda til að komast hjá lögbundnum neytendarétti í viðskiptum við neytanda.  Nefni þar t.a.m. aðfarargerð með atbeina sýslumanns við endurheimt söluhlutar, þegar lánveitandi er ekki sölu-eða þjónustuaðili þeirrar vöru sem kaupin snúast um, heldur kemur að eingöngu að viðskiptunum sem fjármögnunaraðili.  Við þekkjum öll sögurnar um vörslusviptingar fjármögnunarfyrirtækjanna án atbeina sýslumanns.  Þá er eingarétturinn einnig leið til að komast hjá því að neytandi megi kveða til dómkvadda matsmenn til verðmats þegar ágreiningur um verðmat söluhlutar er að ræða enda sé neytandinn ekki eigandi hlutarins.

Gott fólk!  Ekki gefast upp í baráttunni við Neytendastofu og óheiðarlega þjónustuaðila sbr. fjármögnunarfyrirtækin.  Neytendastofu ber að vinna fyrir neytendur en stundum fara þau aðeins út af sporinu.  Það verður þá að vera okkar að ýta þeim inn á sporið að nýju.

Kreditkort kærir til áfrýjunarnefndar

#116. Glæsileg forgangsröðun

Fulltrúi Framsóknarflokks í bæjarráði Kópavogs hefur lagt til að kannaðir verði möguleikar þess að Kópavogur verði borg en ekki bær, og kostir þess og gallar. Hann segist hafa kynnt sér málið fyrir nokkrum árum og komist að því að engar kvaðir séu á borgarnafninu, þ.e. ekki þurfi tiltekin fjölda íbúa, háskóla eða sjúkrahús. Því ætti vart neitt að vera því til fyrirstöðu að Kópavogur verði borg.

Er þetta nú það brýnt mál að eyða þurfi tíma bæjarstjórnar í að ræða þessa vitleysu? Verður Kópavogur eitthvað minna skuldugur þó menn spyrði borgartitli aftan við nafnið? Þessi þvæla lýsir íslenskri pólitík í hnotskurn. Smáborgaralegur hégómi þvælist fyrir brýnum hagsmunamálum.

Kópavogsbær verði borg

#115. Enn eitt ruglið.

Margrét Vala Kristjánsdóttir, þá lektor, nú dósent við lagadeild Háskólans í Reykjavík skrifaði athyglisverða grein árið 2009 um stöðu skilanefnda.  Hún fjallaði þar um ákvarðanir Fjármálaeftirlitsins og stöðu skilanefnda þess á grundvelli laga nr. 125/2008, um heimild til fjárveitingar úr ríkissjóði vegna sérstakra aðstæðna á fjármálamarkaði.  Greinina er að finna á í 2. tbl. 5. árg. veftímaritsins Stjórnmál og stjórnsýsla, og ber nafnið „Neyðarlögin" og stjórnsýsluréttur.

Margrét Vala kemst í fyrsta lagi að þeirri niðurstöðu að skilanefndir Fjármálaeftirlitsins séu stjórnvöld og lúti sem slíkar reglum stjórnsýsluréttar, hvort sem litið er til stjórnarhlutverks þeirra eða framkvæmdar ákvarðana Fjármálaeftirlitsins. Það er einnig niðurstaða greinarinnar að stjórnsýslulög, nr. 37/1993, gildi um þær ákvarðanir skilanefndanna sem teljast stjórnvaldsákvarðanir í skilningi laganna, að því marki sem reglur þeirra laga eru ekki „teknar úr sambandi" með lögum nr. 125/2008. Loks er áréttað að þegar stjórnsýslulögum sleppir gilda meginreglur stjórnsýsluréttar um ákvarðanir og athafnir skilanefnda Fjármálaeftirlitsins. Þær eru því bundnar af meginreglum stjórnsýsluréttar um t.d. jafnræði, meðalhóf og málefnaleg sjónarmið við framkvæmd lögmæltra verkefna sinna á grundvelli laga nr. 125/2008.

Þá bendir Margrét Vala á að munur er á stöðu bráðabirgðastjórna sem eru skipaðar á grundvelli laga nr. 44/2009 og skilanefnda sem skipaðar voru á grundvelli laga nr.125/2008. Þær fyrrnefndu starfa ekki í umboði Fjármálaeftirlitsins. Stjórnarstörf skilanefnda Fjármálaeftirlitsins hafa hins vegar frá upphafi verið unnin á þess vegum.  Skilanefndir Fjármálaeftirlitsins starfa því í skjóli opinbers valds þegar þær framkvæma ákvarðanir Fjármálaeftirlitsins og lúta reglum stjórnsýsluréttar.

Lög um fjármálafyrirtæki segja í 1.mgr. 100.gr. að eigi fjármálafyrirtæki í þeim fjárhags- eða rekstrarerfiðleikum að líkur séu til að það geti ekki staðið við skuldbindingar sínar eða uppfyllt kröfur um lágmark eigin fjár getur stjórn þess upp á sitt eindæmi leitað eftir því við Fjármálaeftirlitið að það taki við ráðum yfir fyrirtækinu. Fjármálaeftirlitið skal án tafar taka afstöðu til slíkrar beiðni. Taki Fjármálaeftirlitið beiðnina til greina fellur úr gildi umboð stjórnar fjármálafyrirtækisins og verður jafnframt óvirkur réttur hluthafa eða stofnfjáreigenda til að taka ákvarðanir um málefni þess á grundvelli eignarhluta sinna. Um leið skal Fjármálaeftirlitið skipa fjármálafyrirtækinu bráðabirgðastjórn þriggja eða fimm manna sem fer ein með sömu heimildir að lögum og eftir samþykktum þess og stjórn og hluthafafundur eða fundur stofnfjáreigenda hefði ella haft á hendi, sbr. þó 4. tölul. 2. mgr. 101. gr.

Þetta er sem sagt skilanefnd.

Þá segir í sömu lögum í 3.tl. bráðabirgðaákvæðis nr. V: "Skilanefnd fjármálafyrirtækis, sem Fjármálaeftirlitið hefur skipað fyrir gildistöku laga þessara á grundvelli 5. gr. laga nr. 125/2008, skal með óbreyttu heiti halda áfram störfum og gegna því hlutverki sem slitastjórn er ætlað í 3. mgr. 9. gr., 2. málsl. 4. mgr. 101. gr., 1. málsl. 5. mgr. 102. gr. og 1.-3. mgr. 103. gr. laganna ...¹⁾"

Í grein Margrétar Völu er vísað í ákvarðanir Fjármálaeftirlitsins um skipan skilanefnda hvar segir að skilanefnd skuli „fylgja ákvörðunum sem Fjármálaeftirlitið tekur á grundvelli 100. gr. a laga um fjármálafyrirtæki og starfa í samræmi við Fjármálaeftirlitið."  Síðan er tekið fram, með hliðsjón af því sem fram kemur í ákvörðun Fjármálaeftirlitsins, að skilanefnd skuli vinna að því að tryggja áframhaldandi viðskiptabankastarfsemi bankanna (gömlu) hér á landi.

Það er meginniðurstaða greinar Margrétar Völu að líta verði á skilanefndir Fjármálaeftirlitsins sem stjórnvöld sem lúta reglum stjórnsýsluréttar.

Ég er ekki löglærður maður en ég spyr með hliðsjón af framansögðu:  Hvernig getur skilanefnd sem Fjármálaeftirlitið skipaði, ekki heyrt undir Fjármálaeftirlitið?  Og hvernig getur verið eðlilegt að sama skilanefnd færist undir slitastjórn fjármálafyrirtækis?

Ég er orðinn þeirrar skoðunar að ekki standi til að slíta gömlu bönkunum heldur eigi afsprengi þeirra, nýju bankarnir, að sameinast þeim og lánin sem nú standa í nýju bönkunum renni inn í gömlu bankana á ný sem verði svo aftur afhentir eigendum sínum.

Ég hef sent Fjármálaeftirlitinu og skilanefnd Glitnis banka fyrirspurn hverjir teljist eigendur Glitnis banka í dag.  Ég býst ekki við innihaldsríku svari.

 

 

Skilanefndir undir slitastjórnir

#114. En.....gömlu bankarnir eru bara ekki gjaldþrota ennþá.

Ég furða mig á umræðu alþingismanna um þrotabúa gömlu bankanna.  Þrotabú gömlu bankanna eru í raun ekki þrotabú skv. lögum, því þeir hafa ekki verið úrskurðaðir gjaldþrota ennþá, heldur eru þeir í slitameðferð.

Nú hef ég ekki lesið skýrslu fjármálaráðherra um endurreisn bankanna en ég kíkti í lög um fjármálafyrirtæki og þar segir í 103. gr. a. um lok slitameðferðar:

Hafi slitastjórn lokið greiðslu allra viðurkenndra krafna á hendur fjármálafyrirtæki og eftir atvikum tekið frá fé til greiðslu krafna sem ágreiningur stendur um og komið eignum þess eftir þörfum í verð lýkur hún slitameðferð með því annaðhvort:

   1. að láta fyrirtækið aftur í hendur hluthafa eða stofnfjáreigenda ef fundur þeirra sem slitastjórn hefur boðað til hefur samþykkt með atkvæðum þeirra sem ráða yfir að minnsta kosti 2/3 hlutum hlutafjár eða stofnfjár að fyrirtækið taki upp starfsemi á ný og kjörin hefur verið ný stjórn til að taka við því úr höndum slitastjórnar, enda hafi Fjármálaeftirlitið veitt samþykki sitt til þess og fyrirtækið fullnægir öðrum skilyrðum laga til að hefja aftur starfsemi, eða

   2. að greiða hluthöfum eða stofnfjáreigendum út eignarhlut þeirra af eftirstöðvum eigna samkvæmt frumvarpi til úthlutunar sem gert skal eftir ákvæðum XXII. kafla og 5. þáttar laga um gjaldþrotaskipti o.fl., en sé um sparisjóð að ræða skal þó eignum, sem standa eftir að lokinni greiðslu stofnfjárhluta, varið eftir samþykktum hans og er óheimilt að ráðstafa þeim til stofnfjáreigenda ...1)

Ljúka má slitameðferð samkvæmt því sem segir í 1. tölul. 1. mgr. þótt ekki sé lokið greiðslu allra viðurkenndra krafna ef þeir kröfuhafar sem hafa ekki enn fengið fullnustu samþykkja það.

Neyðarlögin bættu m.a. eftirfarandi ákvæði 5.gr. inn í lög um fjármálafyrirtæki:

"Ákvæði 64. og 65. gr. laga um gjaldþrotaskipti o.fl. eiga ekki við meðan skilanefnd samkvæmt ákvæði þessu fer með málefni fjármálafyrirtækisins."

Gjaldþrotameðferð hefst því ekki fyrr en að slitameðferð lokinni og þá því aðeins að eignir fjármálafyrirtækis nægi ekki til að standa að fullu við skuldbindingar þess og slitastjórn telur sýnt að ekki verði forsendur til að leita nauðasamnings eða staðfestingu hans hefur verið hafnað af kröfuhöfum.

Sem sagt ég skil þetta þannig að það er möguleiki á því að "gömlu" eigendur bankanna fái þá aftur að einhverjum tíma liðnum og eignist þar með afsprengi þeirra, nýju bankana.  Getur það verið svo að FME hafi samþykkt að "þrotabú" gömlu  bankanna, sem eru í raun ekki enn þrotabú skv. lögum, fengju að eignast nýju bankanna (og lán almennings "á slikk") til að bæta eignasamsetningu sína og ársreikning, og svo seinna meir að geta sameinast þeim og skilað eignum þeirra aftur til eigenda þeirra?  Hefur ríkisstjórn Íslands óbeint gefið "gömlu" eigendum bankanna það fé sem fór í að stofna nýja banka eftir bankahrunið og var þessi aðferð kannski krafa AGS við "endurreisn" bankakerfisins?  Og var það ástæðan fyrir því að stofnaði voru 3 nýjir bankar en ekki bara einn ríkisbanki?  Þurftum við 3 nýja banka? 

Voru 200-400 milljarðar af almannafé í raun færðir til útrásarvíkinga af ríkisstjórn Jóhönnu og Steingríms?!!!!  Það væri þá aldeilis!

Ég get því ekki betur séð en eigendur Glitnis, Kaupþings og Landsbankans fyrir bankahrun, séu enn eigendur þeirra þó ekki hafi þeir ákvörðunarvald um rekstur þeirra nú um stundir.  Þar með eru nýju bankarnir í raun í eigu þeirra og þær breytingar sem hafa orðið í kröfuhafahópi bankanna hafi ekkert með eignarhaldið að gera.  Eða hvað?

 

Búið að finna þá sem soga til sín hagvöxtinn

#113. Þarf ekki bara að auka þorskkvótann?

Ekki það að ég haldi mikið upp á veiðibjöllu eða fýl, en er ástæða hruns sandsílastofnsins kannski þessar árlegu tilraunir Hafró til að geyma fiskinn í sjónum?  Þarf bara ekki að veiða meiri þorsk til að hann éti ekki upp fæðu sjófuglanna? 

Eggjataka og veiðar verði takmörkuð